Prosiłabym - Jeśli chcesz szczegółów dla konkretnego kraju lub scenariusza (np. eskalacja konfliktu), daj znać! - o scenariusz

Scenariusz: Wpływ eskalacji konfliktu geopolitycznego na zadłużenie publiczne Polski i wybranych krajów spoza UE do 2030 r.Poniżej przedstawiam analizę wpływu potencjalnej eskalacji konfliktu geopolitycznego (np. zaostrzenie wojny w Ukrainie, nowe sankcje na Rosję, napięcia USA-Chiny lub konflikt regionalny na Bliskim Wschodzie) na zadłużenie publiczne Polski w porównaniu z krajami spoza UE: USA, Wielką Brytanią, Japonią, Szwajcarią i Norwegią. Scenariusz zakłada intensyfikację konfliktu w latach 2026-2030, co prowadzi do wyższych wydatków na obronność, kryzysu energetycznego, inflacji, osłabienia walut i spowolnienia PKB. Analiza opiera się na danych MFW, KE, Ministerstwa Finansów RP, CBO, OBR oraz szacunkach (np. Scope Ratings, październik 2025) z interpolacją dla pesymistycznego scenariusza.Założenia scenariusza eskalacji konfliktu

• Wojna w Ukrainie: Przedłużenie konfliktu lub rozszerzenie na inne kraje (np. Mołdawia), zwiększające wydatki NATO na obronność (+1-2% PKB w Polsce i USA).
• Sankcje energetyczne: Nowe sankcje na Rosję podnoszą ceny gazu/ropy o 20-30%, zmuszając do subsydiów energetycznych i zwiększając inflację o 2-3 p.p.
• Napięcia USA-Chiny: Wojny handlowe i sankcje ograniczają handel globalny (-1% PKB w USA, UK, Polsce), podnosząc koszty produkcji.
• Migracja i cyberataki: Wzrost napływu uchodźców (+1-2 mln w Polsce) i koszty bezpieczeństwa cyfrowego (+0,5% PKB).
• Ekonomiczne skutki: Spadek wzrostu PKB o 0,5-1 p.p. rocznie, wyższe stopy procentowe (+1-2 p.p.), osłabienie walut (PLN -15%, GBP -10%).

1. Polska

• Bieżący stan (Q1 2025): Dług publiczny 58% PKB (2,2 bln PLN), deficyt 6,6% PKB.
• Scenariusz eskalacji (2026-2030):
  • Wydatki obronne: Wzrost do 6% PKB (z 4-5%), czyli dodatkowe 20-30 mld PLN rocznie na sprzęt (np. Abrams, Patriot) i wsparcie NATO/Ukrainy.
  • Kryzys energetyczny: Subsydia na energię (+50-70 mld PLN rocznie, jak w 2022-2023) finansowane długiem.
  • Uchodźcy: Koszty integracji (+5-7 mld PLN rocznie), zwiększające wydatki socjalne.
  • Ekonomia: Spadek PKB o 1 p.p. rocznie (z 3% do 2%), inflacja 5-6%, PLN traci 15% (zwiększając koszt długu zagranicznego – 25-30% długu EDP).
  • Deficyt: Wzrost do 8-9% PKB w 2026-2027, spadek do 5-6% w 2030.
  • Dług do PKB:
    • 2026: 68-70% (zamiast 65,3% w scenariuszu bazowym).
    • 2030: 80-85% (zamiast 67-76%), czyli 3,7-4,0 bln PLN.
  • Ryzyka: Uruchomienie Procedury Nadmiernego Deficytu (EDP) w 2026 r., cięcia wydatków od 2030 r., potencjalny kryzys zadłużenia przy braku reform (np. konsolidacja BGK/PFR).

2. USA

• Bieżący stan (2025): Dług 106-118% PKB (~37 bln USD), deficyt 7% PKB.
• Scenariusz eskalacji:
  • Obrona: Wzrost budżetu obronnego do 4% PKB (+200 mld USD rocznie) z powodu Ukrainy i Indo-Pacyfiku.
  • Handel: Sankcje na Chiny ograniczają eksport (-1% PKB), podnosząc inflację do 4-5%.
  • Koszty: Odsetki od długu rosną do 5% PKB (+1 bln USD rocznie).
  • Dług do PKB:
    • 2026: 115-125% (zamiast 110-120%).
    • 2030: 140-150% (zamiast 130-134%), czyli ~50 bln USD.
  • Zaleta: Dolar jako waluta rezerwowa pozwala finansować dług tanio, mimo wysokich stóp (5-6%).

3. Wielka Brytania

• Bieżący stan (2025): Dług 95-101% PKB (~2,7 bln GBP), deficyt 5% PKB.
• Scenariusz eskalacji:
  • Obrona: Wzrost do 3% PKB (+10-15 mld GBP rocznie) na Ukrainę i NATO.
  • Brexit i energia: Nowe sankcje i kryzys energetyczny (+20-30 mld GBP subsydiów) zwiększają deficyt do 6-7%.
  • Ekonomia: Spadek PKB do 0,5-1% rocznie, GBP traci 10%.
  • Dług do PKB:
    • 2026: 100-105% (zamiast 96-102%).
    • 2030: 115-125% (zamiast 100-111%).
  • Ryzyko: Niestabilność polityczna i słaby wzrost pogłębiają zadłużenie.

4. Japonia

• Bieżący stan (2025): Dług 236-242% PKB (~1 200 bln JPY), deficyt 3-4% PKB.
• Scenariusz eskalacji:
  • Obrona: Wzrost do 2,5% PKB (+50 bln JPY rocznie) z powodu napięć z Chinami/Koreą Północną.
  • Handel: Zakłócenia w łańcuchach dostaw (-0,5% PKB), ale niskie stopy (0,5%) łagodzą presję.
  • Dług do PKB:
    • 2026: 240-250% (zamiast 238-245%).
    • 2030: 250-270% (zamiast 232-260%).
  • Zaleta: Dług krajowy (90%) minimalizuje wpływ wahań walutowych.

5. Szwajcaria

• Bieżący stan (2025): Dług 35-38% PKB (~300 mld CHF), nadwyżka 0,3% PKB.
• Scenariusz eskalacji:
  • Obrona i uchodźcy: Wzrost wydatków do 1% PKB (+3-5 mld CHF rocznie) na bezpieczeństwo i migrantów.
  • Ekonomia: Spadek eksportu (-0,5% PKB), ale CHF pozostaje stabilny.
  • Dług do PKB:
    • 2026: 36-39% (zamiast 34-37%).
    • 2030: 35-38% (zamiast 30-33%).
  • Zaleta: Neutralność i rating AAA ograniczają wpływ.

6. Norwegia

• Bieżący stan (2025): Dług 42-45% PKB (~2 bln NOK), nadwyżka fiskalna.
• Scenariusz eskalacji:
  • Zyski z energii: Wyższe ceny ropy/gazu (+20%) zwiększają dochody GPFG (~100 mld NOK rocznie).
  • Obrona: Wzrost do 2,5% PKB (+10 mld NOK rocznie).
  • Dług do PKB:
    • 2026: 40-43% (zamiast 41-44%).
    • 2030: 35-40% (zamiast 37-41%).
  • Zaleta: Fundusz suwerenny amortyzuje wstrząsy.

7. Porównanie i wnioski

• Najbardziej narażona: Polska i USA – wysoki deficyt i wydatki obronne przyspieszają wzrost długu (Polska: +10-15 p.p., USA: +15-20 p.p.). Polska dodatkowo cierpi z powodu bliskości Ukrainy i osłabienia PLN.
• Średni wpływ: Wielka Brytania i Japonia – UK cierpi na Brexit i energię (+10-15 p.p.), Japonia mniej narażona dzięki krajowemu długowi (+5-10 p.p.).
• Najmniej narażone: Szwajcaria i Norwegia – stabilność fiskalna i zasoby (Norwegia: ropa, Szwajcaria: CHF) ograniczają wzrost długu (+0-5 p.p.).
• Specyfika Polski: Eskalacja konfliktu może podnieść dług do 80-85% PKB w 2030 r., wymagając reform (np. cięcia socjalne, podatki bankowe) i ryzykując kryzys zadłużenia.
• Globalny kontekst: MFW ostrzega, że eskalacja geopolityczna może podnieść średni dług rozwiniętych gospodarek do 130% PKB do 2030 r.