Prosiłabym o konkretnych badania nad wpływem selenu na tarczycę. a także jodu .oraz o szczegółowy plan diety
Poniżej przedstawiam szczegółowe informacje o badaniach nad wpływem selenu i jodu na tarczycę, opierając się na dostępnych źródłach naukowych oraz aktualnej wiedzy. Następnie zaproponuję szczegółowy plan diety dla osób z niedoczynnością tarczycy, uwzględniający odpowiednie źródła selenu, jodu, cynku i innych kluczowych składników, z naciskiem na wspieranie zdrowia tarczycy. Uwaga: wszelkie zmiany w diecie i suplementacji powinny być konsultowane z lekarzem lub dietetykiem, szczególnie w przypadku chorób tarczycy.
Badania nad wpływem selenu na tarczycęSelen jest kluczowym mikroelementem dla zdrowia tarczycy, ponieważ wchodzi w skład selenoprotein, takich jak peroksydaza glutationowa (GPx) i dejodynazy jodotyroninowe, które są niezbędne do produkcji i metabolizmu hormonów tarczycy (T3 i T4). Niedobór selenu może prowadzić do zaburzeń syntezy hormonów oraz nasilenia procesów autoimmunologicznych, szczególnie w chorobie Hashimoto.
Badania nad wpływem jodu na tarczycęJod jest niezbędnym składnikiem do syntezy hormonów tarczycy (T3 i T4), ponieważ stanowi ich podstawowy budulec. Niedobór jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy i wola, natomiast nadmiar może nasilać reakcje autoimmunologiczne, szczególnie w chorobie Hashimoto.
Szczegółowy plan diety dla osób z niedoczynnością tarczycyPoniższy plan diety został zaprojektowany z myślą o osobach z niedoczynnością tarczycy (np. w przebiegu choroby Hashimoto), uwzględniając zapotrzebowanie na selen, jod, cynk, zdrowe tłuszcze, błonnik i przeciwutleniacze. Plan zakłada 4-5 posiłków dziennie, aby wspierać stabilny metabolizm, i unika nadmiaru goitrogenów (np. surowych warzyw krzyżowych) oraz przetworzonej żywności. Kaloryczność (ok. 1800-2000 kcal) jest przykładowa i powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb (płeć, wiek, aktywność fizyczna).Zasady ogólne diety:
Badania nad wpływem selenu na tarczycęSelen jest kluczowym mikroelementem dla zdrowia tarczycy, ponieważ wchodzi w skład selenoprotein, takich jak peroksydaza glutationowa (GPx) i dejodynazy jodotyroninowe, które są niezbędne do produkcji i metabolizmu hormonów tarczycy (T3 i T4). Niedobór selenu może prowadzić do zaburzeń syntezy hormonów oraz nasilenia procesów autoimmunologicznych, szczególnie w chorobie Hashimoto.
- Metaanaliza wpływu selenu na chorobę Hashimoto (2013, Wu et al.)
- Źródło: Wu Q, Rayman MP, et al. "Effect of selenium on markers of thyroid autoimmunity in patients with Hashimoto’s thyroiditis: a meta-analysis of randomized controlled trials." Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism, 2013.
- Wyniki: Badanie analizowało wpływ suplementacji selenem (200 µg/dzień, najczęściej w formie selenometioniny) u pacjentów z chorobą Hashimoto. Stwierdzono istotne obniżenie poziomu przeciwciał anty-TPO (przeciw peroksydazie tarczycowej) po 3-6 miesiącach suplementacji. U pacjentów z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy suplementacja poprawiła echogeniczność tarczycy w badaniach USG i zmniejszyła markery stanu zapalnego.
- Wnioski: Selen może być korzystny w zmniejszaniu aktywności autoimmunologicznej, ale efekty są bardziej wyraźne w populacjach z niedoborem selenu. Suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą poziomu selenu we krwi, aby uniknąć toksyczności (selenozy).
- Badanie nad selenem w orbitopatii tarczycowej (2011, Marcocci et al.)
- Źródło: Marcocci C, et al. "Selenium and the course of mild Graves’ orbitopathy." New England Journal of Medicine, 2011.
- Wyniki: W badaniu podawano selen (200 µg/dzień) pacjentom z orbitopatią w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa. Po 6 miesiącach suplementacji zaobserwowano poprawę jakości życia, zmniejszenie nasilenia objawów ocznych i spowolnienie progresji orbitopatii w porównaniu z grupą placebo.
- Wnioski: Selen może wspierać leczenie orbitopatii tarczycowej, szczególnie w populacjach z niedoborem selenu. Badanie miało ograniczenia, ponieważ dotyczyło obszaru o niskiej podaży selenu w diecie, co mogło wpłynąć na wyniki.
- Badanie nad wpływem selenu na konwersję T4 do T3 (1993, Gross et al.)
- Źródło: Gross M, et al. "Selenium and thyroid hormone metabolism." Endocrine Reviews, 1993.
- Wyniki: Niedobór selenu zmniejsza aktywność dejodynazy jodotyroninowej, enzymu odpowiedzialnego za konwersję tyroksyny (T4) do trójjodotyroniny (T3). U pacjentów z niskim poziomem selenu odnotowano spadek T3, wzrost TSH i obniżenie wskaźnika T3/T4 w surowicy.
- Wnioski: Selen jest niezbędny dla prawidłowego metabolizmu hormonów tarczycy. Niedobór selenu może nasilać objawy niedoczynności tarczycy, nawet przy prawidłowym poziomie jodu.
- Metaanaliza wpływu selenu na raka tarczycy (2022)
- Źródło: Publikacja omówiona w artykule na Współczesna Dietetyka (2022).
- Wyniki: Badanie wykazało, że osoby z rakiem tarczycy miały niższy poziom selenu w surowicy w porównaniu do zdrowych osób. Sugeruje to, że niedobór selenu może być czynnikiem ryzyka dla rozwoju raka tarczycy, choć nie ustalono, czy jest to przyczyna, czy skutek choroby.
- Wnioski: Selen, dzięki właściwościom antyoksydacyjnym, może chronić komórki tarczycy przed uszkodzeniem przez wolne rodniki, co potencjalnie zmniejsza ryzyko kancerogenezy.
- Selen w chorobach autoimmunologicznych tarczycy (2016, Klecha i Bukowska)
- Źródło: Klecha B, Bukowska B. "Selen w organizmie człowieka – charakterystyka pierwiastka i potencjalne zastosowanie terapeutyczne." Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2016.
- Wyniki: Suplementacja selenem (100-200 µg/dzień) zmniejsza stężenie przeciwciał anty-TPO i anty-TG u pacjentów z chorobą Hashimoto. Selen wspiera ochronę tarczycy przed stresem oksydacyjnym poprzez działanie selenoprotein, takich jak peroksydaza glutationowa.
- Wnioski: Selen jest szczególnie istotny w chorobach autoimmunologicznych, ale jego suplementacja wymaga monitorowania, ponieważ nadmiar może prowadzić do toksyczności (np. selenozy, objawiającej się wypadaniem włosów, nudnościami, uszkodzeniem wątroby).
- Zalecana dzienna dawka: 55 µg dla dorosłych, 60-70 µg w ciąży/karmieniu piersią. W przypadku chorób tarczycy dawki terapeutyczne (100-200 µg) są stosowane pod kontrolą lekarza.
- Źródła selenu w diecie: Orzechy brazylijskie (2-3 sztuki pokrywają dzienne zapotrzebowanie), ryby (łosoś, tuńczyk, makrela), jaja, produkty pełnoziarniste. Zawartość selenu w produktach zależy od gleby, np. orzechy brazylijskie z Brazylii mają więcej selenu niż z Peru.
- Ryzyko nadmiaru: Selenoza (nadmiar selenu) może powodować nudności, wypadanie włosów, łamliwość paznokci, a w skrajnych przypadkach marskość wątroby lub cukrzycę typu II. Dlatego przed suplementacją należy zbadać poziom selenu we krwi (norma: 75-120 µg/L, zależnie od płci i wieku).
Badania nad wpływem jodu na tarczycęJod jest niezbędnym składnikiem do syntezy hormonów tarczycy (T3 i T4), ponieważ stanowi ich podstawowy budulec. Niedobór jodu prowadzi do niedoczynności tarczycy i wola, natomiast nadmiar może nasilać reakcje autoimmunologiczne, szczególnie w chorobie Hashimoto.
- Badanie wpływu jodu na chorobę Hashimoto (2014, Joung et al.)
- Źródło: Joung JY, et al. "Effect of iodine restriction on thyroid function in subclinical hypothyroid patients in an iodine-replete area." Thyroid, 2014.
- Wyniki: Ograniczenie spożycia jodu u pacjentów z subkliniczną niedoczynnością tarczycy w regionach z wystarczającą podażą jodu poprawiło funkcjonowanie tarczycy i zmniejszyło poziom przeciwciał anty-TPO. Nadmiar jodu nasilał reakcje autoimmunologiczne u osób z predyspozycją genetyczną.
- Wnioski: W chorobie Hashimoto ograniczenie jodu (do poziomu 100-150 µg/dzień) może być korzystne, szczególnie u osób z wysokim spożyciem jodu.
- Badanie nad niedoborem jodu i selenem (2010, Xu et al.)
- Źródło: Xu J, et al. "Supplemental Selenium Alleviates the Toxic Effects of Excessive Iodine on Thyroid." Biological Trace Element Research, 2010.
- Wyniki: W modelach zwierzęcych nadmiar jodu powodował uszkodzenie tarczycy poprzez zwiększenie produkcji reaktywnych form tlenu (RFT). Suplementacja selenem łagodziła te efekty, chroniąc komórki tarczycy przed stresem oksydacyjnym.
- Wnioski: Selen i jod działają synergistycznie – odpowiedni poziom selenu może zapobiegać toksycznym skutkom nadmiaru jodu, takim jak zapalenie tarczycy.
- Wpływ jodu na syntezę hormonów tarczycy (2019, Pyka)
- Źródło: Pyka I. "Iodine dietary recommendations — in search of a consensus between cardiologists and endocrinologists." Folia Cardiologica, 2019.
- Wyniki: Jod jest niezbędny do utleniania i jodowania tyreoglobuliny w procesie syntezy T3 i T4. Niedobór jodu (<100 µg/dzień) prowadzi do niedoczynności tarczycy i wola, szczególnie u dzieci i kobiet w ciąży.
- Wnioski: Zalecana dzienna dawka jodu to 150 µg dla dorosłych, 250 µg dla kobiet w ciąży. Nadmiar jodu (>500 µg/dzień) może nasilać autoimmunologiczne zapalenie tarczycy u osób z predyspozycją genetyczną.
- Badanie nad niedoborem jodu i selenem u kobiet w ciąży (2017, Luty i Bryl)
- Źródło: Luty E, Bryl E. "Genetic and environmental aspects of Hashimoto’s thyroiditis." Forum Medycyny Rodzinnej, 2017.
- Wyniki: Niedobór jodu i selenu w ciąży zwiększa ryzyko kretynizmu u dzieci oraz niedoczynności tarczycy u matek. Selen zmniejsza negatywne skutki nadmiaru jodu, wspiera odpowiedź immunologiczną i chroni przed apoptozą komórek tarczycy.
- Wnioski: W ciąży kluczowe jest zapewnienie odpowiedniej podaży jodu (250 µg/dzień) i selenu (60-70 µg/dzień), ale suplementacja powinna być monitorowana, aby uniknąć toksyczności.
- Zalecana dzienna dawka: 150 µg dla dorosłych, 250 µg w ciąży/karmieniu piersią.
- Źródła jodu w diecie: Ryby morskie (dorsz, łosoś), owoce morza, wodorosty (np. nori), sól jodowana, produkty mleczne. Wchłanialność jodu z pożywienia wynosi ok. 90%, z czego tarczyca wychwytuje ok. 25%.
- Ryzyko nadmiaru: Nadmiar jodu (>500 µg/dzień) może nasilać reakcje autoimmunologiczne, szczególnie w chorobie Hashimoto, poprzez zwiększenie produkcji reaktywnych form tlenu i aktywację cząsteczek DAMP (damage-associated molecular patterns).
- Interakcje z selenem: Niedobór selenu nasila toksyczne efekty nadmiaru jodu, dlatego kluczowe jest utrzymanie równowagi między tymi pierwiastkami.
Szczegółowy plan diety dla osób z niedoczynnością tarczycyPoniższy plan diety został zaprojektowany z myślą o osobach z niedoczynnością tarczycy (np. w przebiegu choroby Hashimoto), uwzględniając zapotrzebowanie na selen, jod, cynk, zdrowe tłuszcze, błonnik i przeciwutleniacze. Plan zakłada 4-5 posiłków dziennie, aby wspierać stabilny metabolizm, i unika nadmiaru goitrogenów (np. surowych warzyw krzyżowych) oraz przetworzonej żywności. Kaloryczność (ok. 1800-2000 kcal) jest przykładowa i powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb (płeć, wiek, aktywność fizyczna).Zasady ogólne diety:
- Selen: 55-100 µg/dzień z diety, unikając nadmiaru (np. ograniczenie orzechów brazylijskich do 2-3 sztuk dziennie).
- Jod: 150 µg/dzień, z ograniczeniem w przypadku Hashimoto (unikanie nadmiaru wodorostów).
- Cynk: 8-11 mg/dzień (kobiety/mężczyźni), wspierający produkcję hormonów.
- Błonnik: 25-30 g/dzień dla wsparcia trawienia.
- Zdrowe tłuszcze: Kwasy omega-3 i tłuszcze jednonienasycone wspierają równowagę hormonalną.
- Unikanie: Cukrów prostych, tłuszczów trans, nadmiaru kofeiny (odstęp min. 1 godz. od leków na tarczycę), surowych goitrogenów (np. surowa kapusta, soja).
- Nawodnienie: 2-2,5 litra wody dziennie.
- Śniadanie (7:30): Owsianka na mleku roślinnym (200 ml) z 2 łyżkami siemienia lnianego, garścią jagód, 2 orzechami brazylijskimi i łyżeczką miodu (selen, błonnik, przeciwutleniacze).
- Przekąska (10:30): Jogurt naturalny (150 g) z garścią pestek dyni (cynk) i 1 kiwi (witamina C).
- Obiad (13:30): Grillowany dorsz (150 g, jod) z kaszą quinoa (100 g ugotowanej, błonnik), gotowaną cukinią (200 g) i sałatką z rukoli, pomidorów i oliwy z oliwek (2 łyżki, zdrowe tłuszcze).
- Podwieczorek (16:30): Smoothie z jarmużu (gotowanego, 50 g), banana, awokado (1/2 szt.) i nasion chia (1 łyżka, omega-3).
- Kolacja (19:00): Sałatka z grillowanym kurczakiem (100 g, cynk), szpinakiem (50 g), awokado (1/2 szt.) i dressingiem z oliwy i soku z cytryny.
- Śniadanie: Jajecznica z 2 jaj (selen, cynk) z pomidorami i szpinakiem (50 g), kromka chleba pełnoziarnistego.
- Przekąska: Garść migdałów (10 szt., witamina E) i jabłko.
- Obiad: Łosoś pieczony (150 g, jod, omega-3) z brązowym ryżem (100 g) i gotowaną marchewką (150 g).
- Podwieczorek: Hummus (2 łyżki) z selerem naciowym i marchewką.
- Kolacja: Sałatka z tuńczyka (100 g, selen, jod), fasoli czerwonej (50 g), ogórka i oliwy z oliwek.
- Śniadanie: Smoothie bowl z jogurtu greckiego (150 g), malin (100 g), nasion słonecznika (1 łyżka, selen) i 1 orzecha brazylijskiego.
- Przekąska: Garść orzechów nerkowca (cynk) i gruszka.
- Obiad: Pierś indyka (150 g, cynk) z kaszą gryczaną (100 g) i gotowanym brokułem (150 g, gotowanie zmniejsza goitrogeny).
- Podwieczorek: Plasterki ogórka z pastą z awokado (1/2 szt.).
- Kolacja: Omlet z 2 jaj z cukinią i rukolą, podany z kromką chleba pełnoziarnistego.
- Śniadanie: Tost z awokado (1/2 szt.), jajkiem gotowanym (1 szt., selen) i pomidorem na chlebie pełnoziarnistym.
- Przekąska: Jogurt naturalny (150 g) z garścią pestek dyni i borówkami.
- Obiad: Makrela wędzona (100 g, jod, selen) z ziemniakami (150 g) i sałatką z ogórka, szpinaku i oliwy.
- Podwieczorek: Smoothie z gotowanego jarmużu, banana i nasion chia.
- Kolacja: Sałatka z ciecierzycy (50 g), pomidorów, papryki i oliwy z oliwek.
- Śniadanie: Owsianka na mleku krowim (200 ml, jod) z siemieniem lnianym, malinami i 2 orzechami brazylijskimi.
- Przekąska: Garść orzechów włoskich (omega-3) i jabłko.
- Obiad: Wołowina duszona (150 g, cynk) z kaszą pęczak (100 g) i gotowaną fasolką szparagową (150 g).
- Podwieczorek: Hummus z marchewką i selerem naciowym.
- Kolacja: Sałatka z łososiem (100 g), szpinaku, awokado i nasion słonecznika.
- Śniadanie: Jogurt grecki (150 g) z granatem, nasionami chia i 1 orzechem brazylijskim.
- Przekąska: Garść pestek dyni i pomarańcza (witamina C).
- Obiad: Dorsz pieczony (150 g, jod) z batatami (150 g) i gotowaną brukselką (100 g).
- Podwieczorek: Smoothie z mango, szpinaku i nasion lnu.
- Kolacja: Sałatka z kurczakiem (100 g), rukoli, pomidorów i oliwy z oliwek.
- Śniadanie: Kanapki z chleba pełnoziarnistego z pastą z awokado, jajkiem na twardo (1 szt.) i pomidorem.
- Przekąska: Garść migdałów i jabłko.
- Obiad: Pierś z indyka (150 g) z kaszą jaglaną (100 g) i gotowanym kalafiorem (150 g).
- Podwieczorek: Jogurt naturalny z malinami i nasionami słonecznika.
- Kolacja: Sałatka z tuńczyka (100 g), fasoli białej (50 g), ogórka i oliwy z oliwek.
- Gotowanie warzyw krzyżowych: Brokuły, kalafior, brukselka są gotowane, aby zminimalizować działanie goitrogenów.
- Ograniczenie soli jodowanej: Używaj z umiarem (1/4 łyżeczki dziennie), szczególnie w Hashimoto, aby uniknąć nadmiaru jodu.
- Odstęp od leków: Leki na tarczycę (np. lewotyroksyna) przyjmuj na czczo, z odstępem min. 1 godziny od posiłków i kawy.
- Źródła selenu i jodu: Orzechy brazylijskie (1-2 dziennie, ok. 50-100 µg selenu), ryby morskie (2-3 razy w tygodniu, jod i selen), jaja (cynk, selen).
- Kaloryczność: Dostosuj porcje do indywidualnych potrzeb (np. dla kobiet 1600-2000 kcal, dla mężczyzn 2000-2500 kcal).
- Suplementacja: Jeśli badania wykażą niedobory (np. selenu <75 µg/L, jodu w moczu <100 µg/L), lekarz może zalecić suplementy (np. selenometionina 100-200 µg, jodek potasu 150 µg).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz